Ik heb vandaag foto’s genomen van de geboorte van een kalf. Eigenlijk moet ik eerlijk zeggen dat ik nog nooit foto’s had genomen van elke stap van de kalving. Een groot deel van onze melkkoeien kalft alleen – bij melkvee is een keizersnede uitzonderlijk – en dan nog vaak ’s nachts, dus zien we dat niet of we staan er niet de hele tijd op te kijken. Overdag houden we de kalvingen wel goed in de gaten – zo af en toe kijken om te zien of alles goed verloopt. Zeker van vaarzen die voor de eerste keer moeten kalven, voor hen staan we ’s nachts soms ook wel eens op. Vandaag nam ik dus eens de tijd om foto’s te nemen van een kalving, die ik jullie zou kunnen tonen. Want de geboorte van een kalf hoort eigenlijk absoluut op m’n blog te staan! Het is een van de essentieelste gebeurtenissen bij een koe want zonder dat een kalf geboren wordt, geeft de koe geen melk.

De geboorte van een kalf is voor ons iets bijna alledaags: het is voor ons iets gewoons want we hebben er wekelijks met te maken, soms dagelijks. Toch blijft het eigenlijk wel heel speciaal: er komt nieuw leven ter wereld. Hopelijk natuurlijk want af en toe sterft het kalfje tijdens de geboorte. Ook dat hoort er nu eenmaal bij.

De kalving kan eigenlijk onderverdeeld worden in twee fasen: ik noem ze “het klaarmaken” en “de effectieve kalving”. Het klaarmaken omvat de eerste weeën of baarmoedercontracties, het openen van de baarmoederhals en het in de juiste positie komen van het kalf. Dit kan men uitwendig waarnemen doordat de koe met haar staart omhoog begint rond te lopen, ze is heen en weer aan het trappelen, ze legt zich neer en staat weer recht… Deze fase duurt enkele uren maar men zegt na 6 uur toch eens te voelen of alles op zijn plaats zit.

De effectieve kalving begint met het breken van de waterblaas. Ongeveer een uur later zal dan de slijm- of pootjesblaas breken. Soms duurt het wat langer, indien de pootjesblaas echter twee uur na de waterblaas nog niet gebroken is, dan zal er iets verkeerd zijn en dient men in te grijpen. Op tijd helpen is noodzakelijk om het kalf levend ter wereld te krijgen. Maar meestal kalft een koe dus wel alleen, zoals vandaag. Ook bij deze fase zal de koe nog heen en weer lopen, hier en daar gaan liggen… Wanneer de slijm- of pootjesblaas breekt, zijn de pootjes zichtbaar. Het gaat hier om de voorpoten, zij komen eerst. Dan kort daarbij zit het kopje. De voorpootjes en het kopje worden maar traag naar buiten geperst want er moet plaats gemaakt worden. Eenmaal het kopje er dan volledig door is, gaat het meestal snel. Nog een paar keer goed persen, zeker bij het poepje nog eens, maar dan “floep” en het kalfje is geboren! De koe springt meestal meteen recht bij een vlotte kalving. Ze gaat aan het kalfje likken want dat is puur instinct. Het kalfje zal snel zijn kopje opheffen. Hoe schattig! Binnen het uur kan een kalfje trouwens al recht staan!

Wanneer we de geboorte zien gebeuren, halen we het kalf binnen het half uur weg bij de moeder. Hoe langer ze bij elkaar blijven, hoe meer ze gehecht worden aan elkaar en dat is niet de bedoeling. Wanneer ze binnen het half uur worden gesplitst, missen zij elkaar niet en ondervinden zij geen stress of verdriet want ze komen elk meteen in hun levensritme terecht – koe gaat naar de koeienstal om twee keer daags gemolken te worden, kalf naar de kalverafdeling om opgefokt te worden. Wanneer ze bij elkaar blijven, kunnen er trouwens ongelukken gebeuren: de koe kan (per ongeluk) op het kalf gaan liggen of op het pootje gaan staan en dan kan het gebroken zijn. Ook tegenover de boer en boerin kan een koe wanneer ze gehecht is aan haar kalf, enorm agressief uit de hoek komen. Dit zijn risico’s die dienen vermeden te worden. Bovendien is het zo snel mogelijk verhuizen van het kalf naar een eenlingbox ook het beste voor de bioveiligheid. De insleep van ziekten bij kalveren dient vermeden te worden en dit kan het best wanneer het kalf zich in een propere en afgeschermde box bevindt.

Wat er gebeurt met het kalf na de splitsing met de koe, daar schreef ik eerder uitgebreid over bij kalveropfok.

UPDATE: een volledig overzicht van de groei van een kalf naar een koe schreef ik uit in Van kalf tot koe op twee jaar.

Ik schreef ook al over het feit dat alle vaarskalfjes op ons bedrijf een naam krijgen.