M’n bericht Inspanningen voor het klimaat werd intussen al 5678 keer gelezen! Het ging goed rond, ook op Facebook, maar ik wou toch nóg meer mensen bereiken. Ik had het gevoel dat het bij het landbouwpubliek bleef en ik wil eigenlijk de gewone burgers en de spijbelende jongeren bereiken. Ik stuurde een mail naar VRT NWS met de link naar m’n blogbericht en de vraag om het als opiniestuk te publiceren. Na enkele weken over-en-weer gemail en veel geduld publiceerden ze vandaag m’n herschreven opinie. Minder technisch en meer leesbaar. Ik voegde er bijvoorbeeld enkele weetjes over koeien aan toe. Maar toch behield ik de kern van het verhaal: de Vlaamse landbouw doet al veel inspanningen voor het klimaat en doet het dus veel beter dan men denkt! Verder in dit bericht de link naar het artikel. Ik post ook de tekst die ik uiteindelijk wou gepubliceerd zien, maar die toch nog ingekort werd.

Hieronder al een deel van hoe het op de website van VRT NWS staat. Lees hier het stuk online. Onder de printscreen geef ik m’n volledige herschreven opinie mee.

---

Inspanningen voor het klimaat op een melkveebedrijf

Al enkele weken roepen tieners die betogen voor het klimaat op om te stoppen met vlees eten. Journalisten zeggen dat de landbouw serieuze inspanningen zal moeten leveren voor het klimaat. Als jonge melkveehoudster vind ik het erg jammer dit te horen. De Vlaamse landbouw doet het namelijk helemaal niet zo slecht zoals velen lijken te denken. We hebben al vele inspanningen gedaan voor het klimaat en hebben nog steeds de wil om mee te werken.

Zeker ook omdat de landbouw net een sector is die enorm afhankelijk is van het klimaat: hittegolven of extreme regenval zorgen ervoor dat gewassen verloren gaan. Koeien kunnen bovendien niet tegen zomerse temperaturen want ze krijgen snel last van hittestress. We hebben er dus alleen maar voordeel bij om mee te werken tegen de klimaatsverandering.

Die verandering van het klimaat wordt veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen. CO2 of koolstofdioxide (85,2 %) is het belangrijkste broeikasgas in ons land. Daarnaast hebben we CH4 of methaan (7,0 %), N2O of distikstofoxide of lachgas (5,2 %) en fluorhoudende gassen (2,6 %). In Vlaanderen is de landbouwsector slechts verantwoordelijk voor 9 % van alle broeikasgasuitstoot, na de sectoren industrie (28 %), energie (22 %), transport (21 %) en huishoudens (14 %). Ten opzichte van de wereldwijde landbouw, dat een aandeel van 24 % heeft in alle broeikasgasuitstoot, zien we trouwens dat we het hier dus goed doen.

Slechts een beperkt deel van 3 % van de CO2-uitstoot komt uit de landbouw. Bij de uitstoot van de landbouwsector gaat het vooral om methaan of distikstofoxide. Methaan ontstaat voornamelijk door de natuurlijke verteringsprocessen van runderen en door mestopslag en -toediening. Distikstofoxide of lachgas ontstaat eveneens bij mestopslag en -toediening, maar de bodem zorgt op zijn beurt dan ook voor een emissie.

De broeikasgasuitstoot van de landbouw komt dus vooral voort van natuurlijke processen, van een rund dat eet, herkauwt, boert, scheetjes laat en mest. Die dieren worden nu als de boosdoeners gezien (en daarbij ook hun baasjes). Dat vind ik jammer. Waarom de veestapel gewoon niet afbouwen, wordt wel eens geopperd. Wel, dat kan gewoon niet zomaar, dat is geen realistische oplossing. Melkveestallen zijn gebouwd om optimaal benut te worden, om ze op die manier te kunnen afbetalen. Hoe gaat iedereen dan bovendien aan voldoende, veilig en gezond voedsel raken? Verdere efficiëntie, moderne technologie en innovatie moeten de broeikasgasuitstoot uit onze sector verder reduceren.

Want op die manieren heeft de landbouw in Vlaanderen zijn uitstoot van 1990 tot 2016 al met 20 % verminderd. Ook op ons melkveebedrijf doen we inspanningen voor het klimaat.

Energie-efficiënt melken

De dag begint om kwart voor zes, zowel voor ons als voor onze koeien, die de lampen in de stal stilletjes aan zien oplichten. Ze worden er niet wakker van, want alhoewel koeien veel neerliggen, slapen ze slechts 20 minuutje per dag. Bij de bouw van onze nieuwe melkveestal in 2013 kozen we voor magnetische inductielampen. Deze lampen besparen 30 tot 40 % energie in vergelijking met TL-lampen. We doen ze enkel branden wanneer het te donker is. In de zomer hoeven ze bijvoorbeeld nooit aan te gaan want dan komt er genoeg licht binnen via de lichtdoorlatende golfplaten in het dak en de automatische windzeilen langs de zijkanten van de stal.

Nadat we onze koeien vanuit hun ligbedden naar de wachtruimte hebben gedreven, beginnen we te melken. Dit doen wij met een melkcarrousel: een draaimolen waar 24 koeien tegelijk op kunnen staan en intussen worden gemolken.

Koeien Zita en Cake zijn er weer als de eersten bij. Inderdaad, ook koeien hebben hun gewoonten. Eerst maken we hun vier spenen proper met gerecycleerd papier. Vervolgens hangen we het melkstel aan de spenen. Bij de ene koe gaat dit makkelijker dan de andere, door hun karakter maar ook door de stand of grootte van hun spenen. Cake is een heel rustige en flinke koe, Zita heeft wat meer karakter en durft wel eens heen en weer te trappelen. De melkstellen zijn van vacuüm voorzien door een vacuümpomp met frequentieregelaar. Op deze manier wordt tot 80 % energie bespaard.

De melk gaat door verschillende buizen naar de melkkoeltank. Eerst passeert ze door een melkvoorkoeler: warme melk en koud water passeren elkaar hier in aparte ruimten in tegengestelde richting. Op deze manier koelt het water de melk af en warmt de melk het water op. De melk wordt hierdoor al gekoeld van lichaamstemperatuur tot ongeveer 20 °C. Het klinkt allemaal heel technisch, maar dat is het ook: door moderne technologie kunnen we in de melkveehouderij al heel wat energie besparen. Het warme water gaat hier bovendien niet verloren want dit is ideaal drinkwater voor de koeien.

Nadat de koeien gemolken zijn en de melk gekoeld is, breekt de voormiddag echt aan. Deze staat volledig in het teken van het voederen van onze runderen. Elke dag zorgen we voor een zo optimaal mogelijk rantsoen, dat wordt berekend aan de hand van analyses van het eigen kuilvoeder. We proberen zo veel mogelijk uit eigen voer zoals gras, grasklaver, maïs en voederbieten te halen. Op deze manier wordt de aankoop van (buitenlands) krachtvoer beperkt.

Methaanuitstoot terugdringen uitdaging

Deze namiddag moeten we nu enkele kalverhokken op stro uitmesten. We doen dit regelmatig want een aangename en hygiënische huisvesting is belangrijk. Nadien worden de hokjes met een hogedrukreiniger met regenwater gereinigd en ontsmet. De meeste van onze runderen verblijven niet op stro maar in een stal waar ze lopen op roosters (met mestkelder onder) en slapen in ligboxen. Deze roostervloeren zorgen voor minder emissies van methaan en lachgas in vergelijking met volle vloeren met strooisel. In onze koestal rijdt een mestrobot een 5-tal keer per dag rond om de mest door de spleten van de roostervloer in de mestkelder te duwen. Dit regelmatig verwijderen van de mest zorgt niet alleen voor een propere vloer maar alsook voor een verlaging van de emissies.

Maar methaan ontstaat ook door de verteringsprocessen van runderen. Die uitstoot terugdringen is een uitdaging. Er wordt volop onderzoek gedaan naar de optimalisatie van het voederrantsoen en de sturing van micro-organismen in het spijsverteringsstelsel. Zo wordt bijvoorbeeld onderzocht op welke manier voedergewassen best worden geteeld en geoogst zodanig dat ze bij de vertering voor minder uitstoot van methaan zorgen.

Intussen werken we vooral verder om de productiviteit van onze runderen te optimaliseren. Want hoe langer een koe leeft en hoe meer melk ze op die tijd geeft, hoe beter dat is voor het klimaat omdat ze dezelfde hoeveelheid uitstoot als een mindere koe. Uiteraard streven we daar op economisch vlak sowieso ook naar. Vanaf de geboorte staat de zorg voor een optimaal welzijn en goede gezondheid van onze runderen dus centraal. Dit doen we bijvoorbeeld door te vaccineren tegen verschillende ziekten, regelmatige klauwverzorging van alle koeien, vruchtbaarheidsopvolging van elk dier…

Rond 18 uur worden de koeien dan opnieuw gemolken. ’s Avonds verdiepen we ons regelmatig in landbouwlectuur, om mee te evolueren en nog beter te kunnen doen. Of ik schrijf berichten voor m’n blog, om op die manier de burger dichter bij de boer te brengen.

De landbouw is voor het klimaat

De Vlaamse landbouw is dus voor het klimaat, ik hoop dan ook dat ik nergens nog lees of hoor dat het andersom is. De landbouw werkt zelfs niet alleen mee tegen de klimaatsverandering, meer nog, de sector is eigenlijk een deel van de oplossing. Grassen en andere gewassen die landbouwers hier telen, nemen namelijk CO2 op in dezelfde mate als bomen. Grassen kunnen bovendien opgegeten worden door koeien en met deze voeding kunnen zij voor ons waardevolle voeding voorzien. Ik snap niet goed dat bepaalde mensen deze lekkere voeding eerder willen opgeven dan een luxe vliegreis naar de zon. Ik hoop dat we niet naar zo’n wereld evolueren.