De temperaturen lopen dezer dagen op tot meer dan 30 °C. Voor vele mensen is dit te warm maar voor koeien is dat zeker al zo. Koeien kunnen minder tegen de warmte dan mensen. Vanaf ongeveer 25 °C is het al te warm voor deze dieren en loopt hun lichaamstemperatuur enorm op. Men spreekt van hittestress. UPDATE Begin september 2016 maakte ik een video over hittestress, deze vind je hier.

Hittestress wordt veroorzaakt door een hoge temperatuur en een hoge luchtvochtigheid. Naarmate een van de twee factoren hoger ligt, zal de stress ook hoger liggen. Dit wordt aangetoond met een afbeelding. We zien dat een koe bij 22 °C al hittestress kan hebben, wanneer de luchtvochtigheid 45 % is. Vanaf ongeveer 25 °C is de stressdrempel sowieso bereikt, zonder dat de luchtvochtigheid in rekening wordt gebracht. Vanaf ongeveer 30 °C is er sowieso sprake van milde tot matige hittestress, ook ongeacht de luchtvochtigheid. Maar er is altijd luchtvochtigheid en die zorgt dus voor nog meer stress. Morgen zal er een luchtvochtigheid zijn van 50 % en zal de temperatuur stijgen tot 33 °C: we bevinden zich vanaf 31 °C bij die luchtvochtigheid in de categorie van matige tot ernstige stress. Dit zal zeker tot zaterdag aanhouden, wat er dus niet goed uit ziet voor de koeien.

Aangezien het eind juni de langste dagen van het jaar zijn, is het ook lang warm en is de nacht kort waardoor het dan niet veel kan afkoelen. In augustus kan het ook wel 30 °C zijn maar dan zijn de nachten alweer zo’n twee uur langer!

Men ziet het meteen aan een koe wanneer ze het te warm krijgt: ze begint sneller te ademen, te pompen zelfs, om haar lichaam te doen afkoelen. De koe zal beginnen zweten en wanneer het te warm blijft zal ze met haar muil open staan ademen en hijgen. Er is veel speeksel en slijmproductie. Dit zijn alleen nog maar de uiterlijke tekenen van hittestress. Er zijn veel andere gevolgen… Koeien hebben geen zin meer om te eten en gaan dus effectief minder voeder opnemen, wat dan weer leidt tot een lagere melkproductie en ook kan leiden tot pensverzuring. De weerstand van de koe zal afnemen waardoor de kans op uierontsteking vergroot. Omdat koeien makkelijker kunnen ademen, en hun warmte dus kwijt kunnen, al staand, zullen ze ook veel meer rechtstaan maar dit zorgt dan op zijn beurt voor meer klauwproblemen.

Het is dus beter dat het niet zo warm wordt maar het weer hebben we niet in de hand. We kunnen wel voor allerlei andere dingen zorgen, waardoor de koe het minder zwaar heeft en ook de melkproductie dus redelijk op peil blijft.

• Koeien op stal houden want in de vlakke zon is het veel slechter dan in de schaduw. Ofwel de koeien ’s nachts buiten laten in plaats van overdag. Bij grotere bedrijven blijven de koeien vaak permanent op stal, zoals bij ons, dus dit punt is dan geen probleem.
• In de melkveestal voor voldoende ventilatie zorgen. Moderne stallen zijn veelal uitgerust met computergestuurde windzeilen, zoals bij ons ook het geval is, waardoor natuurlijke ventilatie wordt gecreëerd. Daarnaast bestaat er ook mechanische ventilatie: ventilatoren.
• Voldoende watergelegenheid voorzien: minstens 10 % van de kudde zou gelijkmatig moeten kunnen drinken. Bij de meeste moderne stallen zijn er wel genoeg drinkbakken aanwezig. In onze stal staan er vijf drinkbakken waar 3 tot 4 koeien aan kunnen drinken.
• Twee keer per dag voederen zodat het voeder vers blijft en de koeien nog graag en genoeg zouden eten. Best ook voederen op de koudste momenten van de dag: ’s ochtends vroeg of ’s avonds laat. Men kan om pensverzuring te voorkomen een pensbuffer bijvoederen: natriumbicarbonaat.
• Om de koeien eens te doen afkoelen, om hun lichaamstemperatuur te verlagen, kan men ze besproeien met water. Zo bespaart men de koeien wat energie die ze er anders moeten insteken. Dit is te zien in de video over hittestress waarover ik het bovenaan had.

Koeien kunnen dus niet tegen de warmte maar daarentegen kunnen ze trouwens wel goed tegen de koude. Pas wanneer het minder dan -15 °C is, zullen ze koudestress ondervinden. Ze kunnen er dus tegen, maar om hen van voeder en water te voorzien, moeten we wel enkele maatregelen nemen bij ijsdagen.