Bij elk kalf beginnen in de eerste levensweken zijn hoorns te groeien. Naarmate het dier ouder wordt, worden de hoorns ook alsmaar groter. Omdat hoorns echter gevaarlijk zijn voor groepsgenoten, wanneer de dieren elkaar een bok geven of met elkaar vechten, en voor veehouders, wanneer deze bijvoorbeeld het dier een touw moeten omdoen, worden de dieren als kalf op de meeste bedrijven onthoornd. Er wordt altijd van onthoornen gesproken maar eigenlijk is dit wat een foute benaming want er zijn nog niet echt hoorns te zien. Echt correct spreekt men van het verwijderen van het hoorngroeipunt. Maar toch zal ook ik van onthoornen blijven spreken omdat het zo makkelijker is.
Onthoornen moet gebeuren door het hoorngroeipunt af te branden – moeilijke benaming is thermische cauterisatie – onder volledige en plaatselijke verdoving. De Dierenwelzijnswet verbiedt wel ‘ingrepen op gewervelde dieren met de verwijdering of beschadiging van gevoelige lichaamsdelen als gevolg’ maar daarop bestaan enkele uitzonderingen. Het betreft hier onder andere ‘specifieke ingrepen om het dier gemakkelijker of veiliger in te schakelen in de bedrijfsvoering’. Deze werden vastgelegd in het Koninklijk Besluit van 17 mei 2001 en het verwijderen van het hoorngroeipunt of onthoornen is daar één van. Er staat daarbij wel uitdrukkelijk vermeld dat dit onder verdoving dient te gebeuren. Onthoornen mag ook slechts door middel van thermische cauterisatie – want een onthoorningspasta is verboden – en voor een leeftijd van twee maanden.
Men kan een kalf onthoornen wanneer de hoorntjes voelbaar of zichtbaar zijn, dit is vanaf 3 tot 6 weken na de geboorte. Eerst zal de veearts het dier volledig verdoven,
daarna zal hij ook plaatselijk een verdovingsmiddel toedienen. Deze verdovingen mogen enkel door de veearts gedaan worden, niet door de veehouder.
Nadat de verdovingsmiddelen zijn toegediend, mag de veehouder de dieren dan wel onthoornen, dit door het hoorngroeipunt af te branden. Het apparaat moet zeker heet genoeg zijn en moet gedurende een 10-tal seconden stevig rond het hoorntje gedrukt worden. Men kan ook wat draaien met het apparaat, zodat het hoorngroeipunt zeker goed wordt afgebrand. Op deze foto is trouwens een kalf te zien dat van kleur aan het veranderen is! Meer weten? Hier lees je alles over de Telstarfactor.
Daarna wordt een verzorgende antibiotica spray aangebracht zodat er geen infecties zouden optreden.
Soms blijkt later dat het hoorngroeipunt toch niet volledig was afgebrand en komt de hoorn er toch nog door. Deze mag later eventueel ook nog verwijderd worden, ook onder verdoving, maar dit doen wij niet. Er lopen dus wel enkele runderen, een vijftal dacht ik, rond op ons bedrijf met één of twee hoorn(s). Niet altijd even mooi maar het maakt hen wel een beetje speciaal. Bovenaan in dit bericht had je koe Jill, op de foto hiernaast hebben we koe Jara.
Dierenwelzijn is sinds 1 juli 2014 een bevoegdheid van de Vlaamse overheid en niet meer van de federale – dit door de zesde staatshervorming. De bestaande regelgeving blijft van kracht, tot de Vlaamse overheid een initiatief neemt om de wetgeving te wijzigen. Meer info over dierenwelzijn is dus terug te vinden op de website van de Vlaamse overheid: http://www.vlaanderen.be/nl/ondernemen/landbouw/dierenwelzijn-een-landbouwbedrijf
UPDATE In december 2016 meldde Vilt dat er nog te weinig correct verdoofd wordt bij het onthoornen. Je kan dit lezen door te klikken op: http://www.vilt.be/belangrijk-correct-te-verdoven-bij-onthoornen. Hierbij maakte de website trouwens gebruik van de eerste foto uit dit blogbericht.
De avonturen van een boerenmeid 
8 gedachtes over “Kalveren onthoornen”