Het komt regelmatig in het nieuws en dat blijft nodig: gooi je afval niet zomaar in velden en weiden. Iedereen hoort zijn eigen afval in zijn eigen vuilbak te deponeren. Dat is eigenlijk niet zo’n grote moeite en het zou een wereld van verschil maken! Elke dag sterven er nu namelijk koeien doordat zij stukjes ijzer of blik binnen krijgen. Welke schade ijzer doet aan de koe en welke symptomen ze dan toont, vertel ik verder in dit bericht. Alsook welke maatregelen er (kunnen) genomen worden om preventief en curatief actie te ondernemen tegen ijzer of scherp.
Wat doet ijzer of scherp met de koe?
Een groot stuk ijzer zullen koeien niet opeten, maar gras en maïs gaat vaak door enkele machines (zoals hakselaar, balenpers, voedermengwagen) tegen het op het bord van de koe (aan het voederhek) terecht komt. Grote stukken zijn tegen dan kleine stukjes ijzer geworden.
Wanneer deze stukjes ijzer, dus scherpe voorwerpen, in de netmaag van de koe terecht komen, kunnen zij door de pensbewegingen in of door de maagwand prikken. Prikt het scherp door de maagwand, dan kunnen ook het middenrif, de hartstreek, de buikholte en de longen geraakt worden. Wat hierop volgt, is een ontsteking. Vaak een chronische ontsteking met de dood tot gevolg.
Welke symptomen heeft de koe?
De symptomen verschillen afhankelijk van waar en in welke mate de ontsteking zich voordoet. Bij milde gevallen zal de koe plotseling minder eten en minder melk produceren. Dit zal zich na enkele dagen herstellen. Wanneer het hart, het buikvlies of de longen ontstoken raken, zal dit chronisch zijn en zal het dier echt wegkwijnen. Almaar minder eten, minder produceren… De koe blinkt niet meer en oogt niet gelukkig, ze ziet er echt ziek uit. Ze toont (lichte) koorts en zal soms knarsetanden.
Om echt zeker te zijn, doet men de pijnproef. Iemand houdt de koe vast aan een touw terwijl iemand anders met beide handen plots op de schoft van de koe knijpt. Een gezonde koe zal haar rug intrekken, een koe met ijzer kan dit door de pijn niet meer doen. Aangezien het dier sowieso zal sterven, wordt deze het best opgeruimd.
Welke maatregelen kunnen genomen worden?
Curatief is er aan ernstige gevallen vaak niets te doen. Men kan wel, zoals men bij milde gevallen doet, proberen antibiotica toe te dienen om de ontsteking te bestrijden. Een onstekingsremmer helpt ook. Men kan ook een kooimagneet opschieten. Deze magneet wordt via de bek van de koe ingebracht en zal op de netmaagbodem blijven liggen, levenslang. Hier zal hij stukjes ijzer uit de wand trekken, vangen en vasthouden zodat ze geen schade (meer) kunnen aanbrengen.
Preventief kan men de kooimagneten ook inbrengen. Sommige melkveebedrijven doen dit bijvoorbeeld bij alle vaarzen, dit zijn koeien die voor het eerst kalven. 
Maar de boer kan en neemt veel andere maatregelen. Hij ruimt afval dat hij ziet op zijn velden en weiden op want hij weet wat het kan teweeg brengen. Dit zou alleen niet nodig moeten zijn, als iedereen zijn afval maar eens bijhield. De boer zorgt ervoor dat de ijzeren omheining van weides in orde blijft en dat er geen draden in het gras terecht komen. Wanneer de sleufsilo met autobanden wordt toegedekt, moet er ook voorzichtig gewerkt worden zodat er geen ijzer in het voeder kan raken. Versleten banden moeten tijdig opgeruimd worden. Het scherp dat de koe binnenkrijgt, komt dus zeker niet alleen van blik maar het verschil is dat een landbouwer echt zijn best doet om ijzer uit het voeder te houden. Daarnaast zijn ook de oogstmachines vaak uitgerust met metaaldetectoren of magneten. Melkveehouders doen dus moeite, maar dat verwachten ze/we ook van alle mensen die langs hun/onze velden en weiden komen.
Geen afval en blik weggooien is de beste oplossing! Zeker omdat blik niet magnetisch is! Blik is namelijk aluminium. Ik deed zelf de test met een stukje blik dat ik in het eten vond. Ik vind trouwens regelmatig stukjes blik, maar allemaal de stukjes? Het stukje bleef niet aan de kooimagneet plakken, waardoor de magneet hier niet kan helpen.
Doe op het platteland alsof je thuis bent, gooi je afval niet op de grond
Boerenbond en Landelijke Gilden lanceren nu samen met Mooimakers een campagne tegen zwerfvuil op het platteland. Er zullen binnenkort meer dan 5500 bermborden geplaatst worden langs akkers en weiden over heel Vlaanderen. Alle landbouwers konden maximum vijf borden bestellen en zullen die plaatsen op volgens hen kritieke plaatsen. De (twee soorten) borden zullen op een positieve manier oproepen om het platteland proper te houden.
De avonturen van een boerenmeid 
4 gedachtes over “Ijzer of scherp kan leiden tot sterfte”