We zijn intussen al de zesde dag van de maand maar toch ben ik nog maar aan m’n eerste blogbericht toe. Door twee dagen maïs hakselen en dan ook nog een beetje ziek zijn erbij, heeft het eventjes geduurd. Maar ik speelde wel al enkele weken met een leuk onderwerp in m’n hoofd, een dat bij de “Wist je?” categorie hoort. Dit leuk onderwerp heb ik vanavond eens goed gegoogeld – dit is een echt werkwoord trouwens – en bestudeerd, zodat ik het jullie nu correct kan vertellen… Het definitieve gebit van een rund bevat 32 tanden. Op zich misschien niet zo speciaal want een mens heeft er inderdaad ook 32. Maar bij een rund zijn die niet gelijk verdeeld: de bovenkaak telt er slechts 12 terwijl de onderkaak er dus 20 telt. Net als bij de mens heeft een rund ook wel eerst een melkgebit en verliest het dus tanden, dit tot een leeftijd van ongeveer 4 jaar. Het woord ongeveer moet hierbij vermeld worden want de leeftijd varieert. Met andere woorden kan men niet naar de tanden kijken om de exacte leeftijd van een rund te bepalen. Wil je nog meer details weten? Er is meer…

Het definitieve gebit

Het definitieve gebit van een rund bestaat dus uit 32 tanden. In de bovenkaak zijn dit 6 voorkiezen en 6 kiezen. Hier geen snij- en hoektanden dus, enkel een dentaalplaat. In de onderkaak zijn er ook 6 voorkiezen en 6 kiezen, maar ook 6 snijtanden en 2 hoektanden. De hoektanden zien er eigenlijk niet anders uit dan de andere snijtanden, dit is zo bij alle herkauwers, en daarom spreekt men ook soms gewoon van een snijtand. De voorkiezen en kiezen staan in voor het herkauwen.

Het begon met het melkgebit

Het melkgebit bezit in totaal 20 tanden: 6 in de bovenkaak en 14 in de onderkaak. De 6 in de bovenkaak zijn voorkiezen want de kiezen breken later meteen door als definitieve tanden. De 14 in de onderkaak zijn dus op dezelfde manier te verklaren: 6 voorkiezen, 6 snijtanden en 2 hoektanden. Dit melkgebit is twee weken na de geboorte al compleet.

Want hoe ziet een pasgeboren kalf eruit? Meestal zullen er 4 snijtanden onbedekt zijn maar moeten er dus nog 2 snij- en 2 hoektanden van onder het tandvlees tevoorschijn komen. Kalveren die trouwens te vroeg geboren worden, kan men herkennen aan het feit dat alle snijtanden nog volledig onder het tandvlees zitten. Daarnaast zal een pasgeboren kalf zowel in de boven- als onderkaak nog 2 van de 6 voorkiezen verbergen. Maar het duurt dus slechts twee weken vooraleer het volledige melkgebit zichtbaar is.

Op weg naar het definitieve gebit

Het duidelijkst kan de weg naar het definitieve gebit uitgelegd worden door een opsomming en dit in chronologische volgorde. Dit is een gemiddelde benadering want verschillende factoren zoals het ras en het geslacht spelen een rol. Daarnaast nog even opmerken dat kiezen meteen als definitieve tanden doorbreken en er hiervoor dus geen andere tanden moeten uitvallen. De tanden die wel moeten uitvallen zijn ongeveer drie maanden na uitvallen vervangen door volledig ontwikkelde tanden.

• Tussen een leeftijd van 4 en 6 maanden breken de eerste 4 kiezen uit.
• Tussen 15 en 18 maanden breken de volgende 4 kiezen uit.
• Op 18 maanden vallen de middelste snijtanden uit.
• Tussen 24 tot 28 maanden vallen de voorkiezen uit. In deze periode breken ook de laatste 4 kiezen uit.
• Op 30 maanden vallen de binnenste snijtanden uit.
• Op 33 maanden vallen de buitenste snijtanden uit.
• Op 42 maanden vallen tenslotte de hoektanden uit. Op 45 maanden zou het definitieve gebit dus moeten volledig zijn. Soms wordt ook gesproken van 60 maanden, vandaar dat men niet naar de tanden mag kijken om de exacte leeftijd van runderen te bepalen.

Het bepalen van de leeftijd van runderen aan de hand van de tanden is trouwens niet nodig want van elk dier kan snel de leeftijd achterhaald worden wanneer het dier wordt opgezocht via het oormerknummer. Meer daarover schreef ik eerder al op https://deavonturenvaneenboerenmeid.wordpress.com/2015/02/05/oormerk-halsband-en-pootband/